Thomas a Kempis (eigenlijk: Thomas van Kempen/Thomas Hemerken)

dinsdag 17 juni 2025

14) Over het vermijden van lichtvaardig oordeel.

1. Keer uwe oogen op u zelven, en wacht u de daden van anderen te oordeelen. Wie een ander oordeelt, geeft zich nuttelooze moeite, dwaalt dikwerf, en zondigt licht; maar wie zich zelven beoordeelt en onderzoekt, arbeidt altoos met vrucht.
 Gelijk eene zaak ons ter harte gaat, zoo oordeelen wij er doorgaans over, want het recht oordeel verliezen wij lichtelijk door onze eigenliefde.
 Indien God altijd het zuiver doelwit was van ons verlangen, zouden wij zoo licht niet gestoord worden om den weerstand van ons gevoel.
Heb jij ook weleens gehoord, dat je niet mag oordelen? Ik wel... En in de huidige maatschappij wordt 't er niet gemakkelijker op. Hoe denk ik lhbtiq+? Abortus? Euthanasie? Ongehuwd samenwonen? Al snel wanneer onze mening anders is dan die in de huidige maatschappij, worden we met deze Bijbeltekst door onze medemens geconfronteerd:

Mattheüs 7:1 Oordeel niet, opdat u niet geoordeeld wordt;

Hoe moeten we hiermee omgaan, indien het niet onze mening is maar die van de HEERE? Tevens: Een ander hierover veroordelen, terwijl ik me er niet naar gedraag? En dan heb ik het niet alleen over genoemde thema's. Ja..., over de gehele tien geboden. Mijn jaloezie of verkeerde woordkeuze... 
Of leugens en bedrog. Leugens die ik doe, omdat ik daarmee de vrede denk te bewaren of iemand een plezier denk te doen. Twee hele mooie artikelen heb ik gevonden die de moeite waard zijn om te lezen! Heel helder en duidelijk uitgelegd. De eerste komt van Rooms Katholieke zijde. De tweede is van GlobalRize. 

En eerlijk? Ik las dit artikel in eerste instantie kritischer dan het tweede. Wie noem je bevooroordeeld?😮 Laat ik me door Gods Woord aanspreken? Ook wanneer 't door iemand uitgesproken wordt, die niet in mijn 'straatje' loopt?

2. Maar daar schuilt dikwijls iets van binnen, of daar komt iets van buiten gij, dat krachtig aantrekt.

 Vele menschen zoeken heimelijk zich zelven in hetgene wat zij verrichten, zonder dat zij het weten. 
Dit is zo waar! Hoe vaak betrap ik mezelf erop, dat ik de dingen doe om gewaardeerd te worden door anderen... Dat mensen mij zien staan! Het is voor mij bij het schrijven van blogs ook zo'n grote valkuil! Daarnaast in mijn handel en wandel. Is de positieve en fijne reactie van mijn (even)naaste belangrijker dan wat de HEERE wil dat ik doe? Is waardering en geliefd zijn van de mensen voor mij belangrijker dan de liefde van de HEERE? Want het voelt zo goed, geliefd te zijn door de mensen om me heen...
 Zij schijnen in een volmaakte vrede bevestigd te zijn, zoo lang alles schiedt naar hunnen wil en wensch; maar valt het anders uit dan zij begeeren, aanstonds worden zij ontroerd en droefgeestig. Ja, dat is iets dat ik heb moeten leren. Oók wanneer ik dacht het goede te doen en het pakte anders uit. Niet verdrietig of boos worden, maar de ogen op de Heere gericht houden. Dit blijft een dagelijkse leerschool...
 Door het verschil van meeningen en gevoelens ontstaan er niet zelden oneenigheden tusschen vrienden, tusschen medeburgers en zelfs tusschen kloosterlingen en godgewijde personen*. Oh ja, zo herkenbaar! Hoe vaak staan mijn/onze (gekwetste) gevoelens en mening in de weg van een relatie? Onenigheid komt niet alleen voor in de 'wereld'. Verdrietig genoeg hebben wij er zowel last van. Kerkscheuringen geven het bewijs. Alhoewel dit wel heel gemakkelijk

gezegd word door mij, omdat dit verderaf staat van mijn persoonlijke leven. Hoe is het in mijn gezin/familie? Mijn kerkelijke gemeente? Mijn vader gebruikte regelmatig het gezegde:

Verbeter de wereld, begin bij jezelf.

Het is een gezegde die niet letterlijk in de Bijbel staat, bij mijn weten. Desondanks heeft mijn vader o.a. hiermee wel mijn geweten gevormd. En daar ben ik hem dankbaar voor. 


3. Een oude gewoonte legt men moeilijk af; en verder dan zijn eigen inzicht, laat niemand zich gaarne brengen. 

 Indien gij op uw eigen reden of vernuft meer steunt dan op de deugd van onderwerping, ons door Christus aangewezen, dan zult gij zelden en laat een verlicht mensch worden; want God wil dat wij Hem volkomen onderworpen zijn, en dat wij ons boven alle redeneering verheffen door een vurige liefde.
Mijn echtgenoot zegt dit regelmatig tegen mij. Ik ben een 'gewoonte'mens. Het is voor mij erg lastig gewoonten/gedachten te veranderen. Meestal word ik boos, wanneer ik daardoor trots of hoogmoedig genoemd word. Tóch is het zo'n waar gegeven wat Thomas hier ons aanreikt: We worden een verlicht mens door onze wil aan Gods wil te onderwerpen. M.a.w.: We leren onszelf en de wereld om ons heen goed kennen door ons aan Gods wil te onderwerpen. En mede daardoor willen we dat ook doen. Want wie de mens en God heeft leren kennen? Wie zou zich dan niet aan onze genadige en barmhartige God willen onderwerpen, in plaats van aan de mens? Of vinden wij onszelf ontzettend goed en geweldig?! De Heidelbergse Catechismus spreekt duidelijke taal, mijns inziens, in zondag 1 tot en met 5. Die allereerste vraag alleen al:
Wat is uw enige troost, beide in het leven en in sterven?
En de derde vraag:
Waaruit kent gij uw ellende?

Oefening:

Wij oordeelen meer door de genegenheid van ons hart, dan door het licht van onzen geest. Onze eigenliefde brengt gewoonlijk te weeg dat wij in ons zelven goedkeuren hetgeen wij in andere veroordeelen, en dat wij zooveel te scherpzinniger zijn op de gebreken van de evennaaste, als wij meerder verblind zijn op de onzen. Een geest die op de goddelijke tegenwoordigheid aandachtig is, en een hart, welk getrouw is aan de beweging Zijner genade; een ziel, aldus met God bezig en Hem aangekleefd, houdt zich in haar zelven niet op dan met God, en denkt niet aan haar zelve dan voor God: en terwijl zij tracht haar eigen hart te bewaren, vergeeft zij niets aan haar zelven en alles aan anderen.
Dit is een zeer leerzaam boekje. Telkens weer sta ik er verbaasd van, hoe Thomas mij naar mezelf laat kijken en desondanks mij daar niet in laat hangen. Júist niet gelukkig. Nee, steeds opnieuw wijst hij heen naar Christus! Naar God en Zijn genade.



Gebed:

O mijn God! Wanneer zal ik, vrij van alle verkleefdheid tot het schepsel en van alle vooringenomenheid tot mij zelven, mijnen geest, mijnen hart en mijnen oogen alléén op U, op mijne plichten en op mijne zaligheid gevestigd houden? Maak Heer! Dat ik allees vergetende, of in alles onwetende zijnde, hetgeen ik niet moet kennen of onderhouden, niet leve dan in U en voor U. IJdelheid, vermaken, nieuwstijdingen, tijdkortingen, zeldzaamheden, hoe weinig zijn gij, of eerder gij zijt een niet voor eene ziel, voor welke God alleen genoeg is. O mijn Zaligmaker! Laat niet toe dat ik mijn toelegge om iets ander te kennen, te beminnen of te bezitten dan U, die bij mij alle dingen verre overtreft. Boezem in mijn hart een vurige begeerte om U te behagen, en een ootmoedige toestemming aan al hetgeen Gij verlangt. Amen.
Niets aan toe te voegen toch?



Gedachtzame vragen tot bedachtzame antwoorden:

  1. Ben jij in jouw leven door iemand geconfronteerd met deze Bijbeltekst: 
    Mattheüs 7:1 Oordeel niet, opdat u niet geoordeeld wordt;
    Op welke manier heb jij toen gereageerd?
  2. Hoe interpreteer jij de gelijkenis van de splinter en de balk, beschreven in Lukas 6 vanaf vers 36 - 42 en Mattheüs 7 vanaf vers 1 - 6. Misschien kan je de genoemde artikelen van de Katholieke vesting en GlobalRize erbij nemen?
  3. Na dit onderzocht te hebben? Zou je nu anders reageren?
  4. Hoe ga jij om met tegenslag of teleurstellingen?
  5. Verbeter de wereld begin bij jezelf. In het licht van de Heidelbergse Catechismus zondag 1 tot en met 5: Ben jij al begonnen?



Vorig hoofdstuk
Dit hoofdstuk lees je op pagina 21 van de vertaling van dr. Is. van Dijk


* Bij godgewijde personen, denkt dr. Isaäk van Dijk dat Thomas hier de Broeders den Gemeenen Levens** bedoeld.
** De Broeders des Gemeenen Levens was een religieuze groepering die aan het einde van de 14e eeuw in Deventer ontstond rond Geert Grote, die de grondlegger van de religieuze stroming Moderne Devotie is. Thomas heeft in deze gemeenschap, in Deventer, 7 jaar geleefd. Later trad hij toe tot de regulier augustijner kanunikken in de priorij van het Bergklooster op de Sint-Agnietenberg nabij Zwolle. Mocht je geïnteresseerd zijn, kan je via deze linkjes hierover meer te weten kone. Of even lezen via de link op mijn blog over het leven en werk van Thomas.  

Geen opmerkingen:

Een reactie posten

14) Over het vermijden van lichtvaardig oordeel.

1. Keer uwe oogen op u zelven, en wacht u de daden van anderen te oordeelen. Wie een ander oordeelt, geeft zich nuttelooze moeite, dwaalt di...

Meest gelezen