14) Over het vermijden van lichtvaardig oordeel.

1. Keer uwe oogen op u zelven, en wacht u de daden van anderen te oordeelen. Wie een ander oordeelt, geeft zich nuttelooze moeite, dwaalt dikwerf, en zondigt licht; maar wie zich zelven beoordeelt en onderzoekt, arbeidt altoos met vrucht.
 Gelijk eene zaak ons ter harte gaat, zoo oordeelen wij er doorgaans over, want het recht oordeel verliezen wij lichtelijk door onze eigenliefde.
 Indien God altijd het zuiver doelwit was van ons verlangen, zouden wij zoo licht niet gestoord worden om den weerstand van ons gevoel.
Heb jij ook weleens gehoord, dat je niet mag oordelen? Ik wel... En in de huidige maatschappij wordt 't er niet gemakkelijker op. Hoe denk ik lhbtiq+? Abortus? Euthanasie? Ongehuwd samenwonen? Al snel wanneer onze mening anders is dan die in de huidige maatschappij, worden we met deze Bijbeltekst door onze medemens geconfronteerd:

Mattheüs 7:1 Oordeel niet, opdat u niet geoordeeld wordt;

Hoe moeten we hiermee omgaan, indien het niet onze mening is maar die van de HEERE? Tevens: Een ander hierover veroordelen, terwijl ik me er niet naar gedraag? En dan heb ik het niet alleen over genoemde thema's. Ja..., over de gehele tien geboden. Mijn jaloezie of verkeerde woordkeuze... Of leugens en bedrog. Leugens die ik doe, omdat ik daarmee de vrede denk te bewaren of iemand een plezier denk te doen. Twee hele mooie artikelen heb ik gevonden die de moeite waard zijn om te lezen! Heel helder en duidelijk uitgelegd. De eerste komt van Rooms Katholieke zijde. De tweede is van GlobalRize. 

• Mogen we als christen oordelen?(Katholieke vesting)  
• Wat bedoelde Jezus toen hij zei: “Oordeel niet, opdat u niet geoordeeld wordt”?
  
  
  

En eerlijk? Ik las dit artikel in eerste instantie kritischer dan het tweede. Wie noem je bevooroordeeld?😮 Laat ik me door Gods Woord aanspreken? Ook wanneer 't door iemand uitgesproken wordt, die niet in mijn 'straatje' loopt?

2. Maar daar schuilt dikwijls iets van binnen, of daar komt iets van buiten gij, dat krachtig aantrekt.
 Vele menschen zoeken heimelijk zich zelven in hetgene wat zij verrichten, zonder dat zij het weten. 
Dit is zo waar! Hoe vaak betrap ik mezelf erop, dat ik de dingen doe om gewaardeerd te worden door anderen... Dat mensen mij zien staan! Het is voor mij bij het schrijven van blogs ook zo'n grote valkuil! Daarnaast in mijn handel en wandel. Is de positieve en fijne reactie van mijn (even)naaste belangrijker dan wat de HEERE wil dat ik doe? Is waardering en geliefd zijn van de mensen voor mij belangrijker dan de liefde van de HEERE? Want het voelt zo goed, geliefd te zijn door de mensen om me heen...
 Zij schijnen in een volmaakte vrede bevestigd te zijn, zoo lang alles schiedt naar hunnen wil en wensch; maar valt het anders uit dan zij begeeren, aanstonds worden zij ontroerd en droefgeestig. Ja, dat is iets dat ik heb moeten leren. Oók wanneer ik dacht het goede te doen en het pakte anders uit. Niet verdrietig of boos worden, maar de ogen op de Heere gericht houden. Dit blijft een dagelijkse leerschool...
 Door het verschil van meeningen en gevoelens ontstaan er niet zelden oneenigheden tusschen vrienden, tusschen medeburgers en zelfs tusschen kloosterlingen en godgewijde personen*. Oh ja, zo herkenbaar! Hoe vaak staan mijn/onze (gekwetste) gevoelens en mening in de weg van een relatie? Onenigheid komt niet alleen voor in de 'wereld'. Verdrietig genoeg hebben wij er zowel last van. Kerkscheuringen geven het bewijs. Alhoewel dit wel heel gemakkelijk

gezegd word door mij, omdat dit verderaf staat van mijn persoonlijke leven. Hoe is het in mijn gezin/familie? Mijn kerkelijke gemeente? Mijn vader gebruikte regelmatig het gezegde:

Verbeter de wereld, begin bij jezelf.

Het is een gezegde die niet letterlijk in de Bijbel staat, bij mijn weten. Desondanks heeft mijn vader o.a. hiermee wel mijn geweten gevormd. En daar ben ik hem dankbaar voor. 


3. Een oude gewoonte legt men moeilijk af; en verder dan zijn eigen inzicht, laat niemand zich gaarne brengen. 
 Indien gij op uw eigen reden of vernuft meer steunt dan op de deugd van onderwerping, ons door Christus aangewezen, dan zult gij zelden en laat een verlicht mensch worden; want God wil dat wij Hem volkomen onderworpen zijn, en dat wij ons boven alle redeneering verheffen door een vurige liefde.
Mijn echtgenoot zegt dit regelmatig tegen mij. Ik ben een 'gewoonte'mens. Het is voor mij erg lastig gewoonten/gedachten te veranderen. Meestal word ik boos, wanneer ik daardoor trots of hoogmoedig genoemd word. Tóch is het zo'n waar gegeven wat Thomas hier ons aanreikt: We worden een verlicht mens door onze wil aan Gods wil te onderwerpen. M.a.w.: We leren onszelf en de wereld om ons heen goed kennen door ons aan Gods wil te onderwerpen. En mede daardoor willen we dat ook doen. Want wie de mens en God heeft leren kennen? Wie zou zich dan niet aan onze genadige en barmhartige God willen onderwerpen, in plaats van aan de mens? Of vinden wij onszelf ontzettend goed en geweldig?! De Heidelbergse Catechismus spreekt duidelijke taal, mijns inziens, in zondag 1 tot en met 5. Die allereerste vraag alleen al:
Wat is uw enige troost, beide in het leven en in sterven?
En de derde vraag:
Waaruit kent gij uw ellende?

Oefening:

Wij oordeelen meer door de genegenheid van ons hart, dan door het licht van onzen geest. Onze eigenliefde brengt gewoonlijk te weeg dat wij in ons zelven goedkeuren hetgeen wij in andere veroordeelen, en dat wij zooveel te scherpzinniger zijn op de gebreken van de evennaaste, als wij meerder verblind zijn op de onzen. Een geest die op de goddelijke tegenwoordigheid aandachtig is, en een hart, welk getrouw is aan de beweging Zijner genade; een ziel, aldus met God bezig en Hem aangekleefd, houdt zich in haar zelven niet op dan met God, en denkt niet aan haar zelve dan voor God: en terwijl zij tracht haar eigen hart te bewaren, vergeeft zij niets aan haar zelven en alles aan anderen.
Dit is een zeer leerzaam boekje. Telkens weer sta ik er verbaasd van, hoe Thomas mij naar mezelf laat kijken en desondanks mij daar niet in laat hangen. Júist niet gelukkig. Nee, steeds opnieuw wijst hij heen naar Christus! Naar God en Zijn genade.

Gebed:

O mijn God! Wanneer zal ik, vrij van alle verkleefdheid tot het schepsel en van alle vooringenomenheid tot mij zelven, mijnen geest, mijnen hart en mijnen oogen alléén op U, op mijne plichten en op mijne zaligheid gevestigd houden? Maak Heer! Dat ik allees vergetende, of in alles onwetende zijnde, hetgeen ik niet moet kennen of onderhouden, niet leve dan in U en voor U. IJdelheid, vermaken, nieuwstijdingen, tijdkortingen, zeldzaamheden, hoe weinig zijn gij, of eerder gij zijt een niet voor eene ziel, voor welke God alleen genoeg is. O mijn Zaligmaker! Laat niet toe dat ik mijn toelegge om iets ander te kennen, te beminnen of te bezitten dan U, die bij mij alle dingen verre overtreft. Boezem in mijn hart een vurige begeerte om U te behagen, en een ootmoedige toestemming aan al hetgeen Gij verlangt. Amen.
Niets aan toe te voegen toch?

Gedachtzame vragen tot bedachtzame antwoorden:

1. Ben jij in jouw leven door iemand geconfronteerd met deze Bijbeltekst: 
   Mattheüs 7:1 Oordeel niet, opdat u niet geoordeeld wordt;
   Op welke manier heb jij toen gereageerd?
2. Hoe interpreteer jij de gelijkenis van de splinter en de balk, beschreven in Lukas 6 vanaf vers 36 - 42 en Mattheüs 7 vanaf vers 1 - 6. Misschien kan je de genoemde artikelen van de Katholieke vesting en GlobalRize erbij nemen?
3. Na dit onderzocht te hebben? Zou je nu anders reageren?
4. Hoe ga jij om met tegenslag of teleurstellingen?
5. Verbeter de wereld begin bij jezelf. In het licht van de Heidelbergse Catechismus zondag 1 tot en met 5: Ben jij al begonnen?

Vorig hoofdstuk
Dit hoofdstuk lees je op pagina 21 van de vertaling van dr. Is. van Dijk

* Bij godgewijde personen, denkt dr. Isaäk van Dijk dat Thomas hier de Broeders den Gemeenen Levens** bedoeld.
** De Broeders des Gemeenen Levens was een religieuze groepering die aan het einde van de 14e eeuw in Deventer ontstond rond Geert Grote, die de grondlegger van de religieuze stroming Moderne Devotie is. Thomas heeft in deze gemeenschap, in Deventer, 7 jaar geleefd. Later trad hij toe tot de regulier augustijner kanunikken in de priorij van het Bergklooster op de Sint-Agnietenberg nabij Zwolle. Mocht je geïnteresseerd zijn, kan je via deze linkjes hierover meer te weten kone. Of even lezen via de link op mijn blog over het leven en werk van Thomas.  

13b) Over het weerstaan aan bekoringen*.

5. De oorsprong van alle kwade bekoringen is ongestadigheid* van het hart, en gering betrouwen op God. Bekoringen kan je vertalen als verzoekingen of beproevingen. Verzocht worden we door de duivel. Beproeft door de HEERE. Hierover kan je lezen op theologie.nl.  

 Want, gelijk een schip zonder roer door de baren heen en weer geslingerd, zoo wordt een krachteloos mensch, die zijne voornemens laat varen, op verschillende wijzen bekoord.
Als ik God, Zijn belofte en Woord niet had? Was ik al vele malen van mening veranderd. Waren in tijden van ruzie relaties gesneuveld, doordat ik er zelf voor zou kiezen, omdat ik de liefde niet meer voelde en mijn eigen mening, gevoelens en behoeften belangrijker vond dan die van de ander. Daarnaast had ik wellicht mijn werk niet meer uitgeoefend, omdat 'poetsen' niet mijn hobby is... In plaats van mijn naaste lief te hebben als mezelf, zette ik mezelf nog meer op nummer één dan ik al doe! Zonder Jezus als Anker in mijn leven, koos ik de politieke partij die voor mij het voordeligst uitpakt en niet wat goed is voor de eer van de HEERE... 
 

Het vuur beproeft het ijzer, en de bekoring den rechtvaardigen mensch.(Eccl. 31) Je leest in Ecclesiates óf Jezus Sirach hoofdstuk 31 duidelijk wat er gebeurt wanneer we ons overgeven aan de verleiding óf wanneer we er verstandig mee omgaan. M.a.w. het vuur van de beproeving laat zien hoe standvastig wij blijven staan in Jezus Christus en het Woord dat Hij ons gegeven heeft. 

 

 Men moet nochtans waakzaam zijn, vooral in het opkomen der beproeving: omdat als dan de vijand

gemakkelijker overwonnen wordt, indien men hem in de deur der ziel geenszins laat binnentreden, maar hem terstond, zoohaast hij klopt, buiten afweert. 

 Vandaar deze spreuk: Bied weerstand in 't begin: te laat komt het geneesmiddel, als de ziekte door 't lang verloop de overhand heeft genomen.

 Want eerst is het maar een gedacht dat in de geest komt; daarna een sterke inbeelding; hierop volgt welbehagen, ongeregelde beweging, en dan de toestemming. Heel duidelijk beschrijft Thomas dit. En weet je..., ik moet constateren dat 't toestemmen in de verzoeking, mij niet de voldoening/bevrediging geeft waarvan ik in gedachten van 'gedroomd' had... Het geeft eerder juist teleurstelling. Een gevoel van: 

Is dat nu alles? Met wederom een verlangen naar nog meer, omdat het genoegen eraan zo kort van duur is. De uitspraak: Het bezit van de zaak is het einde van het vermaak, wordt daarmee nog zwak uitgedrukt.

 En alzoo treedt de booze vijand van lieverlede geheel binnen, als men hem in 't begin niet weerstaat.  

 En hoe langer iemand getalmd heeft te wederstaan, des te zwakker wordt hij dagelijks, en des te sterker de vijand tegen hem. Herken jij dat ook?

6. Sommigen lijden zwaarder beproevingen in het begin hunnen roeping; anderen op het einde. Eenigen integendeel worden bijna geheel hun leven gekweld.

 Eenigen ook worden maar lichtelijk beproefd, volgens de schikking van Gods wijsheid en rechtvaardigheid, die de gesteltenis en de verdiensten der menschen weet, en alles tot zaligheid zijner uitverkorenen voorbeschikt. Tja..., dan heb ik regelmatig het gevoel dat ik behoor tot de categorie mensen die bijna geheel hun leven gekweld worden. Desondanks voel ik me niet ongelukkig, al is het soms wel zwaar. Ik ben een gezegend mens, omdat God mij veel wil leren. Hierbij denk ik aan het boekje met preken van Thomas Boston: 't kromme in het levenslot. Bovendien mag ik al die mooie dingen die de HEERE mij geeft niet over het hoofd zien. Heeft hij mij/ons(mijn man) niet veel gegeven? Wij hebben 5 kinderen uit Zijn hand ontvangen. En inmiddels ook 7 kleinkinderen. Tevens hebben wij geen financiële zorgen. Wonen we op een prachtig plekje in een prachtig huis. Nee, mijn neiging tot zwaarmoedig zijn door naar het negatieve en op mezelf en de mensen te kijken, dát maakt mijn leven zwaar. In die zin is het heel goed voor mij, dit boek door te werken. Regelmatig spreek ik mezelf toe: 'Waarvoor ben je hier op aarde Yvonne? Voor jezelf? Anderen? Of voor de HEERE, Die jou geschapen heeft?

7. Daarom moeten wij niet wanhopen, als wij beproefd worden, maar God des te vuriger bidden, opdat Hij gewaardige ons te helpen in al onze kwellingen: en Hij zal zeker, volgen de woorden van den Apostel Paulus, ons in de beproeving zulke hulp verleenen, dat wij ze zullen kunnen overwinnen. (1Korinthe 10 vers 13)

 Laten wij dan onze zielen onder de hand Gods verootmoedigen* bij alle beproeving en kwelling: want de ootmoedigen* van geest zal Hij redden en verheffen. (1Petrus 5 vers 5 en 6)

Het is belangrijk te benadrukken dat een leven
in de zonde ons lelijk maakt, terwijl een leven
in heiligheid ons mooi maakt en ons tot onze
bestemming brengt 

Meer en meer realiseer ik me dat ik niet zo naar mezelf of anderen moet kijken. Nee, zien op Jezus is veel belangrijker. Hij is de Getrouwe. God heeft mij gemaakt en doet wat Hij belooft in tegenstelling tot mensen. In de waarheidsvriend van 28 november 2024 stond een leerzaam artikel over mooi en lelijk: 

Zonde maakt meer kapot dan je lief is!

8. In beproevingen en lijden ziet de mensch hoeveel vooruitgang hij gedaan heeft; ook is de verdienste grooter, en de deugd komt beter te voorschijn.

 Het is niets groots wanneer iemand godvruchtig en ijverig is, als hij geene zwarigheid voelt; maar wanneer hij in den tijd van tegenspoed zich geduldig houdt, dat geeft hoop op groote vorderingen. 

 Eenigen worden van groote beproevingen bewaard, en worden dikwijls overwonnen in kleine, die dagelijks voorkomen, opdat zij daardoor verootmoedigd zouden worden, en nooit op zichzelven in groote zaken zouden betrouwen, daar zij in kleine zoo zwak zijn.

Spreekt Thomas á Kempis hier uit eigen levenservaring? Dat kan toch haast niet anders? Ik denk aan de gelijkenis van de talenten(mattheüs 25 vanaf vers 14) Gebruiken we de 5, 2 of 1 talenten die we van de HEERE hebben gekregen? Wat belooft de HEERE ons in deze gelijkenis indien we hierin volharden óf ze begraven? Daarnaast lees ik zondag 10 uit de Hiedelbergse Catechismus: 
Dat wij in allen tegenspoed geduldig, in voorspoed dankbaar zijn mogen. Tevens heel bemoedigend het Bijbelgedeelte dat hierbij staat als bewijstekst uit Romeinen 5: 

De vrucht van de rechtvaardiging:

3. En dit niet alleen, maar wij roemen ook in de verdrukkingen, omdat wij weten dat de verdrukking volharding teweegbrengt,

4. en de volharding ondervinding en de ondervinding hoop.

5. En de hoop beschaamt niet, omdat de liefde van God in onze harten uitgestort is door de Heilige Geest, Die ons gegeven is.

6. Want toen wij nog krachteloos waren, is Christus op de bestemde tijd voor goddelozen gestorven.

Oefening: 

De beproevingen/bekoringen dienen om ons te zuiveren van de geheime verkleefdheid welke wij tot de ijdelheid en tot de eigenliefde bezitten, alsook van het vertrouwen dat wij in ons zelven hebben, met ons het gewicht onzer ellenden te doen gevoelen, met ons van alle voldoening eenen afkeer te geven, en met ons te verplichten van op God alleen te steunen. Zij dienen daarenboven nog, om ons te verootmoedigen door de beproeving onze zwakheden en door het gevoel van den wortel van verdorvenheid, dien wij in ons zelven dragen. Zij dienen eindelijk om ons te onderrichten over onze machteloosheid, zoowel om iets goeds te doen als om ons van de zonde te bevrijden, zonder de hulp van God. 
Juist! Die beproevingen leren mij hoe onmachtig en klein ik ben. En hoe groot God is. Zonder Jezus Christus, mijn Zaligmaker, kan ik niet rein voor God staan. De HEERE wil ons leiden door Zijn Woord en Heilige Geest. Opdat we zullen strijden tegen de zondige verlangens van ons eigen vlees. In de wetenschap dat de Heere Jezus voor al onze zonden betaald heeft aan het kruis. Hij weet dat ik het in dit leven niet perfect kan doen. En jij ook niet. Daarom ziet de Vader mij aan, door Zijn lieve Zoon. Niet om gemakzuchtig te leven, maar in dankbaarheid Gods wil doen! 

Gebed:

Heer! Ik gevoel in de groote beproevingen/bekoringen dat ik niets uit mij zelven kan dan U vergrammen**, en dat ik, door de neiging tot het kwaad vervoerd, in gevaar ben van verloren te gaan. Maar ik weet ook dat Gij kunt, en uw Apostel verzekert mij, dat Gij mij wilt ondersteunen tegen de geweldigste aanvallen mijner driften. Aldus mistrouw ik mij zelven, en geheel mijn vertrouwen in U stellende, zeg ik tot U: Heer! Behoed mij! Ik ben op het punt van te vergaan. Ik zal mijne hand, gelijk de H. Petrus, tot U uitreiken, en ik hoop dat Gij mij niet zult laten vergaan. Amen.
Ja, ik zie de invloeden van het Rooms-katholicisme in dit gebed. Jij ook? Hoe dan? En moet ik me eraan storen? HEERE behoed mij, voed mij met Uw Woord en vervul mij met Uw Heilige Geest. Maak mij nederig, zoals in 't bovenstaande gebed beschreven staat. Om zo met liefde en passie een navolger van Christus te zijn. 

Gedachtzame vragen tot bedachtzame antwoorden:

1. Hoe ga jij om met verzoekingen en/of verleidingen?
2. Telkens wanneer ik dit boekje lees, blijf ik alert door mijn Rooms-Katholieke achtergrond. Dan denk ik: Ja, ja Thomas, pas op dat je jezelf niet 'heilig' werkt... (Want daar ben ik regelmatig voor gewaarschuwd in de reformatorische kerk) In mijn jeugd werd ik sterk aangemoedigd om het goede te doen! De last van goede werken... Heb jij daar 'last' van? 
3. Of heb jij juist meer last van de uitdrukking die veel gebruikt werd in de reformatorische kringen waar ik mezelf in bewoog dertig jaar geleden: Met een boekje in een hoekje zalig worden... Zelf kan je niets aan jouw eigen zaligheid toedoen. Het is Christus alleen! Daar werd ik toen wanhopig van. Niets wat ik deed was goed genoeg en ik voelde me ook niet slecht genoeg... Op welke manier neem jij 'ballast' mee uit jouw verleden? 
4. Zoals ik in vraag 3 schreef: Het is Christus alleen! Ik realiseer me steeds meer dat ik in beiden kerken de mens veel te veel centraal heb gesteld. Navelstaren naar de mens. Zie ik vruchten van het geloof? Goede werken dus. En ben ik mezelf genoeg bewust van mijn zondigheid? Alle aandacht die ik hieraan besteed, gaat ten koste van de aandacht aan de HEERE, besef ik ineens... Hoe is dat voor jou?
   
5. En toch? Zonder de werken is ons geloof dood!  Lees Jakobus 2:
   14. Wat voor nut heeft het, mijn broeders, als iemand zegt dat hij geloof heeft, en hij heeft geen werken? Kan dat geloof hem zalig maken?
   17. Zo is ook het geloof als het geen werken heeft, in zichzelf dood. 
   Dit heb ik ècht moeten leren(en dat gaat nog steeds met vallen en opstaan): Geen ongemakkelijk gevoel te hebben bij het goede dat ik doe. Maar wel kritisch te zijn! Waarom doe ik wat ik doe? Paulus spoort de Filippenzen aan tot een heilig leven: 
   Filippenzen 2:
   13. want het is God, Die in u werkt zowel het willen als het werken, naar Zijn welbehagen.
   Luister je mee naar de lezing van dominee C. van Rijsdijk? De vragensessie heb ik ook als link hierbij gezet. Zeer verhelderend voor dit dilemma...
   

Deze blogs schrijf ik niet omdat ik alles zo goed weet, want ik heb nog veel te leren en zal nooit uitgeleerd raken hier op aarde. Het geeft mij wel vrede en blijdschap om met de HEERE en Zijn Woord bezig te zijn. Wil je een opbouwende reactie geven? Ik hoor en leer graag van jou!

Volgende hoofdstuk 

Vorig hoofdstuk
Dit hoofdstuk lees je op pagina 20 van de vertaling van dr. Is. van Dijk

* Telkens veranderende in gedrag of denkwijze. M.a.w.: Ongedurig en/of wispelturig

** Vertoornen. Het is een emotie die ontstaat wanneer iemand geïrriteerd raakt en verbitterd wordt. Het is een gevoel van boosheid en ongenoegen dat kan. Ontstaan door verschillende situaties of gebeurtenissen. Het kan voorkomen uit teleurstelling, onrechtvaardigheid of het gevoel moet serieus genomen te worden.